NIEMCY – Minimalne wynagrodzenie w Polsce i w Niemczech (Mindeslohn)

W ostatnim czasie wiele mówi się o stawkach płacy minimalnej w Niemczech. Szczególnie problem ten dotyka firmy, których pracownicy wykonują pracę na terenie Niemiec. W nieniejszym artykule postaramy się przybliżyć Państwu podstawowe zasady w obliczaniu wynagrodzenia minimalnego za pracę zarówno w Polsce jak i w Niemczech.

1. Mindeslohn – co to właściwie jest?

Wynagrodzenie jest to świadczenie podmiotu zatrudniającego dokonywane na rzecz pracownika, co pewien czas (okresowo), co do zasady ma stanowić ekwiwalent za świadczoną pracę. Wynagrodzenie minimalne jest to najniższe prawnie dopuszczalne, o zmiennej wysokości, wynagrodzenie, które pracodawca może zapłacić pracownikowi.

Płaca minimalna powinna zabezpieczać minimum egzystencjalne pracownika, a jednocześnie płaca i nakład pracy powinny pozostawać w odpowiednim do siebie stosunku. W Niemczech przed wprowadzeniem płacy minimalnej, wynagrodzenie było ustalane w układach zbiorowych pracy i stale malało, dlatego zdecydowano się wprowadzić powszechnie obowiązujące wynagrodzenie minimalne, które ma zagwarantować choćby minimalną ochronę finansową pracownika.

Wszelkie uzgodnienia ograniczające lub wyłączające prawo do minimalnego wynagrodzenia są bezskuteczne. Prawa do otrzymywania płacy minimalnej nie można również się zrzec, chyba że zrzeczenie następuje w drodze ugody sądowej.

2. Podstawy prawne

W Niemczech podstawową regulację płacy minimalnej stanowi ustawa o minimalnym wynagrodzeniu (niem. Mindestlohngesetz, MiLoG). Ustawa ta weszła w życie dnia 1 stycznia 2015 r. i obowiązuje na terenie całej federacji. Jednak przewidziano możliwość wprowadzenia odmiennych postanowień na czas przejściowy, który wynosi 2 lata. Od 2017 r. w całych Niemczech będzie obowiązywała stawka ustawowa bez ograniczeń.

Jak wiemy, wprowadzenie płacy minimalnej w Niemczech od stycznia br. stworzyło wiele nierozwiązanych dotąd problemów polskich pracodawców, którzy oddelegowują swoich pracowników do pracy w Niemczech. Głośna była choćby sprawa wynagrodzenia minimalnego, które powinni otrzymywać kierowcy ciężarówek pracujący w polskich firmach transportowych, a wykonujący przejazdy na terenie Niemiec.

W zakresie płacy minimalnej Europejski Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej wydał na początku tego roku (wyrok TSUE z dnia 11 lutego 2015 w sprawie o sygn. C-396/13), który – jak by się mogło wydawać – jednoznacznie określa właściwe ustawodawstwo oraz składniki płacy minimalnej. Szczegółowy opis wyroku znajdą Państwo w dziale Aktualności.

3. Komu przysługuje praca minimalna?

Płaca minimalna przysługuje wszystkim pracownikom powyżej 18 roku życia we wszystkich branżach, a więc także osobom zatrudnionym jako pomoc domowa, na stanowisku ogrodnika lub sprzątaczki.

Nie przysługuje natomiast osobom poniżej 18 lat, niedysponującym świadectwem kwalifikacji zawodowych. To wyłączenie ma na celu przeciwdziałanie sytuacjom szukania przez młodych ludzi pracy zamiast rozpoczynania kształcenia zawodowego (gorzej opłacanego). Ponadto prawa do minimalnej płacy nie mają osoby, które były bezrobotne przez co najmniej 12 miesięcy przez pierwsze 6 miesięcy zatrudnienia.

Wynagrodzenie minimalne nie przysługuje także:
a) pracownikom sezonowym,
b) pracownikom prasowym (co ma na celu zapewnienie wolności prasy),
c) praktykantom (jednak praktyka zawodowa trwająca dłużej niż 3 miesiące i mająca na celu zdobycie zawodowych umiejętności, wiedzy i kompetencji oraz doświadczenia podlega regulacjom minimalnego wynagrodzenia).

4. Wysokość stawki

Obecnie w Niemczech ustalono wynagrodzenie minimalne w postaci stawki minimalnej za godzinę pracy, która wynosi 8,50 euro. Nie jest to jednak stawka obowiązująca dla pracowników wszystkich branż. Wówczas, gdy w danej branży obowiązują postanowienia układów zbiorowych pracy (o charakterze ogólnokrajowym) ustanawiające wynagrodzenie poniżej 8,5 euro, stawka ta może być niższa, jednakże takie szczególne postanowienia mogą być stosowane do końca 2016 r. Postanowienia układów zbiorowych przewidujące wynagrodzenie wyższe niż 8,50 euro za godzinę mogą być stosowane również później. Ustawa przewiduje „minimalną” stawkę za godzinę, nie określa natomiast jej górnej wysokości. Jeśli więc układ zbiorowy ustala płacę na wyższym od ustawowego poziomie, postanowienia układu mają pierwszeństwo przed ustawą, a pracownikowi przysługuje prawo do w ten sposób określonego wyższego wynagrodzenia.

Przygotowała
Agnieszka Bonikowska
Konsultant

Nadzór merytoryczny
Anna Michalak
doradca podatkowy
nr wpisu 12380