NIEMCY – VAT / Odwrócone obciążenie w branży budowlanej – podstawowe informacje

Stosowanie mechanizmu „Odwrócego obciążenia” w transakcjach dotyczących świadczenia usług budowlanych

W normalnym przypadku zobowiązanym do rozliczenia podatku należnego od dokonanej czynności podlegającej opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług jest przedsiębiorca świadczący usługę. Jest on zobowiązany wystawić swojemu zleceniodawcy fakturę odpowiadającą normom zawartym w niemieckiej Ustawie o podatku od towarów i usług (§ 14 Umsatzsteuergesetz – UStG). Faktura ta musi między innymi zawierać wartość dostarczonych towarów lub wykonanych usług objętych transakcją (wartość sprzedaży netto) oraz stawkę i kwotę podatku.

Wyjątkiem od wyżej opisanej zasady jest mechanizm „Odwróconego obciążenia” (po niemiecku „Steuerschuldnerschaft des Leistungsempfängers“), na rynku międzynarodowym znany również pod nazwą „Reverse-Charge”.

Mechanizm „Odwróconego obciążenia” stosowany jest między innymi w ramach rozliczeń usług świadczonych w branży budowlanej. Ma on chronić niemiecki fiskus przed oszustwami podatkowymi polegającymi na tym, że świadczący usługę nie odprowadza należnego podatku od towaru i usług wykazanego na wystawionej fakturze, podczas gdy odbiorca usługi ten podatek odliczy, ponieważ jest w posiadaniu formalnie prawidłowo wystawionej faktury.

W ramach „Odwróconego obciążenia“ zobowiązanym do rozliczenia podatku należnego od dokonanej czynności podlegającej opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług staje się nabywca usługi. Świadczący usługę wystawia fakturę netto z adnotacją „Steuerschuldnerschaft des Leistungsempfängers”, a nabywca wykazuje w deklaracji VAT podatek należny od tej transakcji i jednocześnie – jeżeli ma pełne prawo do odliczenia – odlicza ten podatek.

Należy podkreślić, że odbiorca usługi staje się zobowiązanym do rozliczenia należnego podatku od towarów i usług, również w przypadku braku odpowiedniej adnotacji na fakturze lub gdy świadczący usługę błędnie wykaże na fakturze podatek od towarów i usług (w tej sytuacji nabywca nie ma prawa do odliczenia błędnie wykazanego podatku, natomiast podstawą do obliczenia podatku należnego jest wskazana na fakturze kwota brutto).

Ponadto, w sytuacji gdy świadczący usługę błędnie wykazał na fakturze podatek od towarów i usług, to jest on zobowiązany do rozliczenia tego błędnie wykazanego podatku (§ 14c UStG). Jednakże, ma on w takim przypadku możliwość dokonania korekty faktury i w momencie wystawienia takiej korekty przestaje ciążyć na nim obowiązek rozliczenia tego nieprawidłowo wykazanego podatku od towarów i usług.

Regulacja dotycząca „Reverse Charge-Verfahren“ w branży budowlanej jest zawarta w § 13b ustęp 2 nr. 1 i nr. 4 oraz ustęp 5. UStG. Obszerne informacje objaśniające szczegóły stosowania tej procedury są przedstawione w niemieckiej Interpretacji podatkowej VAT (Umsatzsteuer-Anwendungserlass – UStAE). Zastosowanie ustępu 2 nr. 1 lub nr. 4 jest zależne od tego, czy świadczący usługę jest przedsiębiorcą niemieckim czy zagranicznym.

Jeżeli świadczący usługę jest przedsiębiorcą niemieckim, „Odwrócone obciążenie” znajduje zastosowanie w przypadku świadczenia usług budowlanych, określonych w ustępie 2 nr. 4, pod warunkiem, że również sam odbiorca usługi jest przedsiębiorcą świadczącym długotrwale tego rodzaju usługi.

Jeżeli świadczący usługę jest przedsiębiorcą zagranicznym, „Odwrócone obciążenie” znajduje zastosowanie według ustępu 2 nr. 1 w przypadku świadczenia usług budowlanych pod warunkiem, że odbiorca usługi jest przedsiębiorcą lub osobą prawa publicznego.