NIEMCY – Wspólne lub osobne rozliczenie podatku dochodowego w Niemczech przez małżonków (Zusammenveranlagung) – dla kogo?

Dokonując rozliczenia podatku dochodowego z urzędem podatkowym możliwe jest wybranie jednej z kilku form. Jedną z nich jest Zusammenveranlagung, czyli wspólne rozliczenie podatku lub Einzelveranlagung, czyli osobne rozliczenie podatku.

W przypadku rozliczenia podatkowego małżonków mogą mieć miejsce dwie sytuacje:

Jeden z małżonków wybrał formę rozliczenia pojedynczego – wówczas oboje małżonkowie będą zobowiązani do rozliczenia się oddzielnie.
Oboje małżonkowie wybrali formę rozliczenia wspólnego – wówczas małżonkowie składają jedno wspólne rozliczenie podatkowe.

Zgodnie z niemiecką ustawą o podatku dochodowym (niem. Einkommensteuergesetz) małżonkowie mogą wybrać wspólne lub pojedyncze rozliczenie podatkowe, jeśli spełniają trzy poniższe warunki:

oboje podlegają nieograniczonemu obowiązkowi podatkowemu i
nie żyją długotrwale osobno i
powyższe warunki były spełnione w momencie rozpoczęcia okresu rozliczeniowego (w okresie roku podatkowego) lub zostały spełnione w czasie jego trwania.

Warto zwrócić uwagę, iż wystarczy choćby krótkotrwałe spełnienie powyższych przesłanek w okresie rozliczeniowym (którym zazwyczaj będzie rok kalendarzowy), aby móc złożyć wniosek o wspólne rozliczenie podatku. Przesłanki wspólnego rozliczenia będą zatem spełnione choćby małżeństwo zostało zawarte 31 grudnia lub trwało jeden dzień.

Warunek „niedługotrwałego życia osobno” nie oznacza, że małżonkowie lub partnerzy muszą mieć to samo miejsce zamieszkania, np. jeden z partnerów może mieszkać gdzie indziej ze względów zawodowych.

Wspólnie rozliczać się z podatku mogą nie tylko małżonkowie. Powyższe warunki dotyczą również osób pozostających w zarejestrowanych związkach partnerskich na podstawie ustawy o związkach partnerskich (niem. Lebenspartnerschaftsgesetz). Tak orzekł Federalny Trybunał Konstytucyjny w uchwale z dnia 07.05.2013 r. (Az. 2 BvR 909/06).

Jeśli w danym okresie rozliczeniowym małżeństwo zostało rozwiązane, a jeden z małżonków w tym roku zawarł ponownie związek małżeński oraz on i jego nowy małżonek spełniają ww. przesłanki, wcześniejszy związek małżeński nie jest brany pod uwagę przy rozliczeniu podatkowym, a możliwość wyboru wspólnego rozliczenia dotyczy tylko ostatniego małżeństwa.

Wyboru formy wspólnego rozliczenia podatkowego można dokonać zaznaczając to na pierwszej stronie formularza zeznania podatkowego lub przez dołączenie do deklaracji podatkowej specjalnego oświadczenia.

Celem wspólnego rozliczenia jest traktowanie małżonków z punktu widzenia podatkowego jak jedną osobę. To znaczy, że w przypadku wspólnego rozliczenia małżonkowie składają jedną deklarację podatkową oraz zostaje wydana tylko jedna informacja podatkowa (niem. Steuerbescheid) dla obu małżonków.

Jak oblicza się dochody małżonków podlegające opodatkowaniu? W ramach wspólnego rozliczenia najpierw określane są dochody każdego z małżonków osobno, następnie sumuje się te kwoty. Dopiero potem następuje określenie dochodów podlegających opodatkowaniu dla obu małżonków w ten sposób, że zsumowane dochody przypisuje się obu małżonkom i traktuje się ich razem jako podatników. Dla tak ustalonych dochodów będzie zastosowana odpowiednia stawka wspólnego opodatkowania (niem. Splittingtarif).

Wspólne rozliczenie małżonków będzie miało sens wówczas, gdy istnieją istotne różnice w ich zarobkach. Jeśli np. żona zarabia istotnie mniej od męża, przy wspólnym opodatkowaniu małżonkowie zapłacą niższy podatek, co wynika z progresywnej stawki podatkowej, która ma zastosowanie przy opodatkowaniu dochodów. Im wyższe są różnice w zarobkach partnerów, tym wyższe są korzyści finansowe wynikające ze wspólnego rozliczenia w stosunku do rozliczenia oddzielnego.

Wyraźnie widać to na poniższym przykładzie:
Przychody małżonka A = 0 euro Podatek przy osobnym rozliczeniu = 0 euro
Przychody małżonka B = 50.000 euro Podatek przy osobnym rozliczeniu = 12.780 euro

Przychody małżonka A+B = 50.000 euro Podatek przy osobnym rozliczeniu = 12.780 euro
Przychody małżonka A+B = 50.000 euro Podatek przy wspólnym rozliczeniu = 8.032 euro

Warto zaznaczyć, że przy wspólnym rozliczeniu za przypadający do zapłacenia podatek małżonkowie odpowiadają solidarnie, co znaczy, że każdy z nich jest odpowiedzialny za zapłatę całej, a nie tylko swojej części, kwoty.

Rozliczenie podatkowe mogą Państwo powierzyć naszej Kancelarii, a nasi pracownicy dopełnią wszelkich formalności w Państwa imieniu, dzięki czemu zyskają Państwo czas oraz pewność, że wszystko zostało prawidłowo rozliczone.

Przygotowała:
Agnieszka Bonikowska
Konsultant