POLSKA – Kontrola podatkowa? Sprzeciw może pomóc w jej wstrzymaniu

Kontrola podatkowa nie jest przyjemnym wydarzeniem dla przedsiębiorców, dlatego warto znać i pamiętać zasady, według których powinna być przeprowadzana. We wcześniejszym artykule przedstawiliśmy problematykę niezapowiedzianej kontroli podatkowej. W niniejszym artykule opisujemy, jakimi środkami dysponuje przedsiębiorca w razie nieprawidłowego podjęcia kontroli lub przeprowadzania jej z naruszeniem przepisów ustawy.

Podstawowe zasady przeprowadzania kontroli podatkowej zostały uregulowane w Ordynacji podatkowej (Dz.U. 1997 Nr 137 poz. 926 z późn. zm.). Jednocześnie art. 291c. Ordynacji podatkowej wskazuje, że jeśli kontrolowanym jest przedsiębiorca, wówczas do kontroli jego działalności gospodarczej stosuje się przepisy rozdziału 5 ustawy z dnia 2 lipca 2004 r. o swobodzie działalności gospodarczej (Dz. U. Dz.U. 2004 nr 173 poz. 1807, dalej: u.s.d.g.).

Czemu można się sprzeciwić?

Ustawodawca w art. 84c u.s.d.g. wskazuje katalog zamknięty czynności, wobec których przedsiębiorca może wnieść sprzeciw. Są to:

prawidłowość i zasadność wszczęcia kontroli, w tym prawidłowe zawiadomienie przedsiębiorcy o zamiarze wszczęcia kontroli i terminowe rozpoczęcie kontroli (tj. między 7 a 30 dniem od dnia doręczenia zawiadomienia);
posiadanie upoważnienia do przeprowadzenia kontroli oraz okazania go kontrolowanemu;
poinformowanie przedsiębiorcy o jego prawach i obowiązkach w czasie kontroli;
prowadzenie kontroli pod nieobecność kontrolowanego lub upoważnionej przez niego osoby;
naruszenie zakazu prowadzenia jednej kontroli u jednego przedsiębiorcy;
przekroczenie dopuszczalnego czasu trwania kontroli.

Ustawodawca posłużył się zamkniętym katalogiem, co oznacza, że naruszenie przez organ innych przepisów u.s.d.g. lub innych przepisów ordynacji podatkowej nie stanowi podstawy do wniesienia sprzeciwu.

Sprzeciw należy wnieść w terminie 3 dni roboczych od dnia wszczęcia kontroli. Sprzeciw wymaga uzasadnienia. Wnosi się go do organu, który podjął i wykonywał kontrolę. Ponadto sprzeciw wymaga formy pisemnej.

Co daje wniesienie sprzeciwu?

Wniesienie sprzeciwu ma dwojakiego rodzaju skutki. Jedne dotyczą czynności kontrolnych. Od momentu wniesienia sprzeciwu do jego rozpatrzenia czynności kontrolne są wstrzymywane i nowe nie są podejmowane. Organ może jednak na czas rozpatrzenia sprzeciwu zabezpieczyć dowody, które mają związek z przedmiotem i zakresem kontroli. Drugi rodzaj skutków to skutki w zakresie czasu kontroli. Maksymalny łączny czas trwania kontroli w danym roku kalendarzowym zależny jest od wielkości danego przedsiębiorcy. Wniesienie sprzeciwu wstrzymuje bieg czasu trwania kontroli, to znaczy, że między wniesieniem sprzeciwu a jego rozstrzygnięciem nie wlicza się do czasu trwania kontroli.

Organ kontroli ma 3 dni robocze na jego rozpatrzenie. Jeśli tego nie zrobi, przyjmuje się, że wydał postanowienie o odstąpieniu od czynności kontrolnych, co jednocześnie kończy daną kontrolę.

Podkreślenia na koniec wymaga, iż środek prawny sprzeciwu przysługuje na podstawie u.s.d.g., a więc przysługuje on tylko przedsiębiorcom. Podatnik, który nie zarejestrował formalnie swojej działalności gospodarczej, nie będzie uprawniony do skorzystania z tego środka.

Przygotowała
Agnieszka Bonikowska
Konsultant

Nadzór merytoryczny
Anna Michalak
doradca podatkowy
nr wpisu 12380