POLSKA – Ulga prorodzinna – limit wynagrodzenia dziecka

Szczególnie w okresie wakacyjnym ma miejsce sytuacja, w której małoletnie (lub pełnoletnie uczące się) dzieci, wykonują samodzielnie pracę zarobkową. Zarobek ten stanowi ich przychód w rozumieniu art 11 ust. 1 ustawy o podatku od osób fizycznych z dnia 26 lipca 1991 roku (Dz. U. 1991 nr 80 poz. 350; dalej: ustawa o PIT).

Zgodnie z powyższą regulacją, przychodami są otrzymane lub postawione do dyspozycji podatnika w roku kalendarzowym pieniądze i wartości pieniężne oraz wartość otrzymanych świadczeń w naturze i innych nieodpłatnych świadczeń. Z reguły, przychód jednej z osób wpływa wyłącznie na jej sytuację podatkową. Zdarzają się jednak przypadki, w których jedna z osób osiąga przychód, konsekwencje podatkowe obejmują natomiast również inne osoby.

Taka sytuacja ma miejsce, gdy rodzicom przysługują pewne ulgi z uwagi na posiadanie dzieci, z których skorzystanie wymaga jednak spełnienia dodatkowych – ustawowych wymogów. Podatnicy będący rodzicami, którzy spełniają warunki określone w art. 27f ustawy o PIT, uprawnieni są do odliczenia tzw. ulgi prorodzinnej od podatku obliczonego według skali podatkowej, pomniejszonego o kwotę składki na ubezpieczenie zdrowotne, określonej w art. 27b ustawy o PIT.

Ulga prorodzinna jest przede wszystkim (choć nie tylko) związana z wychowywaniem dzieci małoletnich. By można było z niej skorzystać, podatnik musi spełnić określone ustawowo przesłanki. Musi on przede wszystkim:

wykonywać władzę rodzicielską nad dzieckiem lub
pełnić funkcję opiekuna prawnego, jeżeli dziecko z nim zamieszkiwało lub
sprawować opiekę, pełniąc funkcję rodziny zastępczej na podstawie orzeczenia sądu lub umowy zawartej ze starostą.

Możliwość skorzystania z ulgidotyczy zarówno dzieci małoletnich, jak i pełnoletnich. Stanowi o tym art. 27f ust. 6 ustawy o PIT.

Na podstawie art. 6 ust. 4 ustawy o PIT – wspólnie z samotnie wychowywanym dzieckiem mogą się rozliczyć podatnicy będący panną, kawalerem, wdową, wdowcem, rozwódką, rozwodnikiem albo osobą, w stosunku do której orzeczono separację w rozumieniu odrębnych przepisów lub pozostającą w związku małżeńskim, jeżeli jej małżonek został pozbawiony praw rodzicelskich lub odbywa karę pozbawienia wolności, jeżeli ten rodzin lub opiekun w roku podatkowycm samotnie wychowuje dzieci:

małoletnie,
bez względu na wiek dziecka, jeśli zgodnie z odrębnymi przepisami otrzymywało ono zasiłek (dodatek) pielęgnacyjny lub rentę socjalną,
do ukończenia25 roku życia, uczące się w szkołach, o których mowa w przepisach o systemie oświaty, przepisach o szkolnictwie wyższym lub w przepisach regulujących system oświatowy lub szkolnictwo wyższe obowiązujących w innym niż Rzeczpospolita Polska państwie, jeżeli w roku podatkowym nie uzyskały dochodów podlegających opodatkowaniu na zasadach określonych w art. 27 lub art. 30b w łącznej wysokości przekraczającej kwotę stanowiącą iloraz kwoty zmniejszającej podatek oraz stawki podatku, określonych w pierwszym przedziale skali podatkowej, o której mowa w art. 27 ust. 1ustawy o PIT.

Z powyższego zapisu wynika, że jeżeli dziecko osiągnie w trakcie całego roku zarobek w wysokości przekraczającej kwotę stanowiącą iloraz kwoty zmniejszającej podatek oraz stawki podatku, określonych w pierwszym przedziale skali podatkowej – chodzi tutaj o kwotę 3089,00 zł (556,02:18%), rodzic, rodzice lub opiekunowie nie będą uprawnienie do skorzystania z ulgi w rozliczeniu rocznym.

Kwota 3089,00 zł jest kwotą netto wynagrodzenia, co oznacza, że przy jej obliczaniu należy pomniejszyć wynagrodzenie dziecka o koszty uzyskania przychodów, składkę na ubezpieczenie społeczne oraz składkę na ubezpieczenie zdrowotne. Po licznych negatywnych interpretacjach podatkowych oraz wyrokach sądów administracyjnych, które stały na stanowisku, że do wyznaczenia limitu należy posłużyć się kwotą brutto w wysokości 3089,00 zł bez pomniejszania jej o koszty i składki, ostatecznie – prezentowane przez nas stanowisko – potwierdził NSA w wyroku z dnia 23 kwietnia 2015 r. (sygn. akt II FSK 675/13).

Oznacza to, że w przypadku umowy o pracę – dla możliwości skorzystania z ulgi na dziecko – wynagrodzenie brutto za pracę nie powinno przekraczać 3.200,25 zł (jest to umowa zawarta na jeden miesiąc, przy kosztach uzyskania przychodu w wysokości 111,25 zł). W przypadku umowy-zlecenia kwota brutto wynagrodzenia nie może być wyższa niż 3.861,25 zł, gdzie zryczałtowane koszty wynoszą 20%.

Odliczenia dokonuje się w zeznaniu podatkowym (załącznik PIT-O), podając liczbę dzieci i ich numery PESEL, a w przypadku braku tych numerów – imiona, nazwiska oraz daty urodzenia dzieci. Na żądanie organów podatkowych lub organów kontroli skarbowej, podatnik jest obowiązany przedstawić zaświadczenia, oświadczenia oraz inne dowody niezbędne do ustalenia prawa do odliczenia, takich jak odpis aktu urodzenia dziecka czy zaświadczenie o uczęszczaniu pełnoletniego dziecka do szkoły.

Podkreślamy również, że – niezależnie od kwoty zarobku dziecka – począwszy od 2013 r. wprowadzono ograniczenie dla podatników chcących odliczyć ulgę tylko na jedno dziecko. Tacy podatnicy nie mogą przekraczać rocznego dochodu w kwocie:

56 tys. zł – jeżeli jest osoba samotnie wychowująca jedno dziecko lub
112 tys. zł – dla małżeństwa wychowującego jedno dziecko.

Jeżeli ten limit dochodu zostanie przekroczony, ulga na jedynaka lub jedno dziecko małoletnie albo uczące się (do 25 roku życia) nie będzie przysługiwała. W przypadku wychowywania dwójki lub większej ilości dzieci nie obowiązuje już żaden limit dochodów.

Przygotowała:
Joanna Szambelan
Konsultant

Nadzór merytoryczny
Marta Wrzos-Domoradzka, LL.B.
Młodszy specjalista