POLSKA – Wypowiedzi na portalach społecznościowych i ich konsekwencje

W dzisiejszych czasach ciężko znaleźć osoby, które nie wiedzą, czym jest internet. Większa część naszego społeczeństwa korzysta z niego niemal codziennie, każdy z użytkowników w odpowiedni dla siebie sposób. Wiele osób posiada konta na różnych portalach społecznościowych, gdzie zdanie wyrazić można na tematy neutralne, polityczne lub oceniając innych użytkowników.

Zdarza się, iż myśląc, że przysługuje nam konstytucyjne prawo do swobodnego posługiwania się słowem, mniej przejmujemy się wypowiedziami, które mogą obrażać inne osoby. Czyny te nie pozostają jednak bez konsekwencji, ponieważ wspomniana wolność słowa nie jest bezwzględna. Jakie skutki prawne niesie ze sobą takie zachowanie?

Ochrona dóbr osobistych gwarantowana przez polskie prawo

Zgodnie z art. 23 Kodeksu cywilnego z dnia 23.04.1964 roku (Dz. U. 1964, Nr 16, poz. 93), dobra osobiste człowieka jak zdrowie, wolność czy cześć pozostają pod ochroną prawa cywilnego, niezależnie od ochrony przewidzianej w innych przepisach. Unormowanie to stanowi o tym, iż nikt nie ma prawa naruszać naszej czci czy dobrego imienia. Cześć człowieka obejmuje dwa aspekty: dobre imię, tj. cześć zewnętrzną oraz godność tj. część wewnętrzną. Naruszenie godności, zgodnie z art. 216 Kodeksu karnego z dnia 6.06.1997 roku (Dz. U. 1997 nr 88 poz. 553), polega na ubliżeniu komuś lub obraźliwym zachowaniu się wobec niego. Naruszenie dobrego imienia, zgodnie z art. 212 Kodeksu Karnego, wyraża się w pomówieniu o takie postępowanie lub właściwości, które mogą poniżyć tę osobę w opinii publicznej lub narazić na utratę zaufania potrzebnego dla danego stanowiska, zawodu czy rodzaju działalności.Zgodnie ze stanowiskiem Sądu Najwyższego, cześć czy dobre imię to pojęcia, które obejmują wszystkie dziedziny życia człowieka, w tym życia osobistego czy zawodowego.

Formy naruszenia czci

Odrębną kwestią jest pytanie, w jakiej formie i w jakim miejscu nastąpić może wspomniane naruszenie czci.
Zgodnie ze stanowiskiem Sądu Najwyższego, naruszenie czci może nastąpić zarówno publicznie, jak i prywatnie, w wypowiedzi ustnej, książce, w komentarzu internetowym lub w innej formie.
Zgodnie z tą tezą, naruszenie czci może nastąpić także poprzez wypowiedzenie się na portalu społecznościowym.

Roszczenia przysługujące osobie, której dobra osobiste zostały naruszone

Zgodnie z art. 24 § 1 Kodeksu cywilnego, w razie dokonanego naruszenia dobra osobistego, osoba, której dobro zostało naruszone, może żądać, ażeby osoba, która dopuściła się naruszenia, dopełniła czynności potrzebnych do usunięcia jego skutków, w szczególności ażeby złożyła oświadczenie odpowiedniej treści i w odpowiedniej formie. Na zasadach przewidzianych w kodeksie można również żądać zadośćuczynienia pieniężnego. Oznacza to, iż obraźliwe komentarze nieść mogą ze sobą nie tylko konsekwencje faktyczne, w formie zobowiązania do usunięcia komentarza lub napisania przeprosin. Zasadne może być ponadto nakazanie poniesienia ciężarów finansowych. Warunkiem dopuszczalności każdego z tych roszczeń jest zgodnie ze stanowiskiem Sądu Najwyższego, naruszenie dóbr osobistych, które powinno mieć charakter zobiektywizowany, ponieważ polega ono na naruszeniu obiektywnie chronionych przez prawo stanów rzeczy. Przy ocenie wypowiedzi jako obraźliwej, brane pod uwagę są oceny społeczne, które wynikają z istniejącej świadomości prawnej, zasad współżycia społecznego oraz norm moralnych. Oznacza to, iż od treści komentarza w indywidulanym przypadku, będzie zależała też jego ocena.

Wnioski

Warto pamiętać, iż w państwie prawa każda czynność ma znaczenie, szczególnie jeśli szkodliwa jest dla osoby trzeciej. W związku z tym, zanim podejmiemy się jakichkolwiek działań, również w internecie, warto zwrócić uwagę na swoje poczynania, a w tym również na używane przez nas słowa. Pozwoli nam tu uniknąć wielu nieprzyjemnych sytuacji oraz konsekwencji.

Autor:
Marta Wrzos-Domoradzka